مشاهده در حین مشارکت

بی هیچ شکی می توان ادعا کرد که روش «مشاهده در حین مشارکت » که روش اصلی در رشته مردم شناسی محسوب می شود، اصول «عینیت» و « عمومیت پذیری » را در پژوهشی های اجتماعی سست میکند و از این رو روشی منحصر به فرد، ابتکاری و پرتواد است و بهتر از هر روش غربی دیگر برای گردآوری اطلاعات به نیاز ما در جامعه خودی پاسخ می دهد. این روش برای محققان ایرانی این امکان را فراهم می آورد که شیوه گفتگوی آبا و اجدادی خودمان یعنی «درد دل» را جدی گرفته، .آن را به روش علمی تحقیق نزدیک سازند. بیست سال پیش، در نامه علوم اجتماعی از این شیوه سخن گفته و بر این نکته پا فشرده ایم. حذف فاصله فرهنگی بین پرسشگر و پاسخگو و مشاهده ژرفانگر رفتارهای واقعی و عملی جامعه آماری در فرهنگ، که دچار دوگانگی بیان و رفتار است، دو ویژگی بارز این روش است که نباید از نظر محققان ایرانی علوم اجتماعی پنهان بماند.